Ο ΛΟΓΟΣ ΠΟΥ ΝΙΩΘΟΥΜΕ ΠΙΟ ΚΟΥΡΑΣΜΕΝΟΙ ΟΣΟ ΜΕΓΑΛΩΝΟΥΜΕ
Όλα οφείλονται στο κατά πόσο αποτελεσματικά παράγουμε την ενέργεια που χρειάζεται ο οργανισμός μας. Όσο μεγαλώνουμε όμως, αυτή η αποτελεσματικότητα φθίνει. Υπάρχει τρόπος να βοηθήσουμε το σώμα μας;
Είναι πολύ συνηθισμένο να γινόμαστε ένα με το πάτωμα ή με τον καναπέ μετά από μία σκληρή προπόνηση. Και όταν εντέλει υποκύψει κανείς στην κούραση, είναι πολύ πιο δύσκολο να σηκωθεί και να σταθεί ξανά σε όρθια θέση. Κάπως έτσι αποδεχόμαστε ότι η οριζόντια θέση είναι αυτή που απαιτεί τη λιγότερη προσπάθεια και την αναζητούμε σε κάθε ευκαιρία. Τι συμβαίνει καθώς μεγαλώνουμε και νιώθουμε όλο και πιο κουρασμένοι;
Το πρόβλημα ξεκινά από το γεγονός ότι το σώμα μας αλλάζει με την πάροδο του χρόνου. Συνήθειες και κινήσεις που κάνουμε με ευκολία στα 25 μας δεν γίνονται το ίδιο ανώδυνα στα 35. Δεν μπορούμε να ξενυχτήσουμε και να διασκεδάσουμε το ίδιο έντονα, χρειαζόμαστε περισσότερο ύπνο. Δεν μπορούμε να διατηρήσουμε την αντοχή και την ενέργειά μας, πόσο μάλλον να τη διοχετεύσουμε σε έντονες δραστηριότητες.
Η ανάρρωση είναι ένα ακριβό σπορ
Μεγάλο ρόλο στην αυξημένη κόπωση έχει ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζουμε το σώμα μας και πιο συγκεκριμένα το πώς επιλέγουμε να «αναρρώσουμε» και να επανέλθουμε έπειτα από μία έντονη δραστηριότητα ή μία απαιτητική καθημερινότητα.
Θnsplash Μolnar Βalint
Εάν, με λίγα λόγια, δίνουμε την ευκαιρία στο σώμα μας για ένα τακτικό σέρβις, που σημαίνει σωστή και τακτική άσκηση, πλήρως εξατομικευμένη διατροφή και θεραπείες φροντίδας του σώματος. Δυστυχώς, συνήθως ένας άνθρωπος με μεσαίο εισόδημα δεν έχει πρόσβαση σε τέτοιες πολυτελείς υπηρεσίες.
Για να βρούμε τον τρόπο να φροντίσουμε το σώμα μας και την ανάρρωσή του, χρειάζεται πρώτα να κατανοήσουμε τον τρόπο με τον οποίο τα κύτταρά μας λαμβάνουν την απαραίτητη ενέργεια, τόσο σε συνθήκες ηρεμίας όσο και έντονης άσκησης.
Πώς παράγει το σώμα μας την ενέργεια που χρειάζεται;
Η απάντηση βρίσκεται πίσω από ένα ένζυμο, γνωστό με το όνομα ακετυλο-συνένζυμο Α, το οποίο παράγεται στα κύτταρα μας μέσω τη γλυκόζης, των λιπαρών οξέων και τα αμινοξέων που λαμβάνουμε από την τροφή.
Τα μιτοχόνδρια των κυττάρων μας χρησιμοποιούν ένα μεταβολικό μονοπάτι γνωστό ως Κύκλος του Krebs, μέσω του οποίου οξειδώνουν το ακετυλο-συνένζυμο Α με σκοπό τη μετατροπή του σε τριφωσφορική αδενοσίνη (γνωστή και ως ATP).
Το ATP εν τέλει χρησιμοποιείται σαν νόμισμα ενέργειας το οποίο είτε λειτουργεί ως κουμπαράς αποταμίευσης, είτε ξοδεύεται ως αποτέλεσμα συγκεκριμένων διεργασιών του κυττάρου.
Κάθε μόριο ATP αποτελεί και μία δομή αποθηκευμένης ενέργειας, έχοντας 3 φωσφορικές ομάδες, κάτι που υποδεικνύει και το όνομα του (Τριφωσφορική Αδενοσίνη). Η αφαίρεση μίας φωσφορικής ομάδας για χάριν αντιδράσεων του κυττάρου αποτελεί μία διεργασία που απελευθερώνει βιοχημική ενέργεια την οποία το κύτταρο μπορεί να χρησιμοποιήσει.
Για τον λόγο αυτό, το ATP χαρακτηρίζεται ως το ενεργειακό νόμισμα των κυττάρων. Ωστόσο, όσο μεγαλώνουμε, τα μιτοχόνδρια μας τείνουν να γίνονται λιγότερο αποτελεσματικά και λειτουργικά.
Γιατί όσο μεγαλώνουμε γίνονται πιο δυσλειτουργικά τα κύτταρά μας
Αυτή η δυσλειτουργία των μιτοχονδρίων μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένη διαρροή ελευθέρων ριζών του οξυγόνου (ROS), που είναι πολύ δραστικές και συντελούν στο οξειδωτικό στρες, το οποίο σχετίζεται με την πρόωρη βιολογική γήρανση.
Τα κύτταρά μας, στη διαρκή τους προσπάθεια να εξουδετερώσουν τις επικίνδυνες ROS που τυχόν παράγονται κατά τη διάρκεια βιοχημικών διεργασιών, μπορούν και παράγουν ένα πολύτιμο αντιοξειδωτικό, γνωστό με το όνομα γλουταθειόνη (Glutathione, GSH).
iStock
Η γλουταθειόνη είναι ένα μόριο που περιέχει 3 αμινοξέα: την κυστεΐνη, τη γλυκίνη και το γλουταμινικό οξύ. Η ουσία αυτή όχι μόνο διαθέτει αντιοξειδωτικές ικανότητες, αλλά είναι και σε θέση να πραγματοποιεί αποτοξίνωση σε ένα ευρύ φάσμα επιβλαβών ουσιών που διαφορετικά θα μπορούσαν να προκαλέσουν βιοχημικές βλάβες στα κύτταρα.
H εξωγενής χορήγηση της σε συμπλήρωμα δεν είναι αποτελεσματική, γιατί ο χρόνος παραμονής της στο πλάσμα του αίματος δεν είναι περισσότερος από μερικά λεπτά. Αρκούν δηλαδή λίγα λεπτά προκειμένου να αποδομηθεί το 50% της γλουταθειόνης που δώσαμε αρχικά στο σώμα μας. Και δυστυχώς η εξωγενής GSH δεν αναγεννάται όπως ανακυκλώνεται η φυσική γλουταθειόνη που δαπανάται εντός του κυττάρου.
Κούραση, ρυτίδες και οξειδωτικό στρες
Είναι ειρωνικό το γεγονός ότι η καλύτερη τακτική του οργανισμού μας για εξουδετέρωση των ελεύθερων ριζών μέσω της γλουταθειόνης μπορεί να βοηθήσει και στη βελτίωση των διεργασιών παραγωγής ενέργειας! Εφόσον όμως τα επίπεδα της γλουταθειόνης στο σώμα μας μειώνονται με την πάροδο του χρόνου, οι επιπτώσεις που έχει στην ικανότητα μας να παράγουμε ενέργεια γίνονται όλο και πιο εμφανείς.
Έτσι, η κούραση γίνεται όλο και πιο έντονη, ενώ δυσκολευόμαστε περισσότερο να διατηρήσουμε τα επίπεδα της φυσικής μας κατάστασης αναλλοίωτα στον χρόνο.
Το πρώτο σημάδι είναι η εμφάνιση ρυτίδων στο δέρμα μας. Αναπόφευκτα, η εμφάνιση των ρυτίδων συμβαδίζει και με τα μειωμένα επίπεδα αντοχής. Και κάπως έτσι γινόμαστε λιγότερο δραστήριοι καθώς μεγαλώνουμε!
Αν είναι αδύνατο να ξεγελάσει κανείς το χρόνο, μπορούμε να τον καθυστερήσουμε επιλέγοντας υγιείς συνήθειες διατροφής και ξεκούρασης, ώστε να αναπληρώνουμε μέρος της χαμένης μας ενέργειας με τον πιο φιλικό προς το σώμα μας τρόπο.
Η Παναγιώτα Μαμαρέλη είναι βιολόγος-ερευνήτρια, υποψήφια διδάκτωρ Ανοσολογίας στο Ινστιτούτο Κλινικής Μικροβιολογίας και Υγιεινής στην Πανεπιστημιακή Κλινική Johannes Gutenberg University of Mainz στη Γερμανία.
